انواع گریس تخصصی

در طول سالیان متوالی و کسب تجربیات فراوان، اطلاعات بسیاری در مورد ساختار گریس بدست آمده است. اخیراً با استفاده از ابزار پیشرفته (مانند میکروسکوپ های الکترونیکی) و گرفتن فیلمهای مخصوص و استفاده از اشعه X مسایل بسیاری در مورد ساختار آن مشخص شده است. با کسب این دستاوردها، مطالعه بر روی ساختار صابونها و چگونگی ترکیب آن با روغن و کریستال شدن صابون در روغن و دیگر مسایل پیرامون گریس با امکانات بیشتری فراهم شده است.

تعریف گریس

تاکنون تعاریف متعددی برای گریس داده شده که عمده ترین آنها عبارتند از:
- گریس ماده ای است جامد یا نیمه جامد که از مشتقات نفتی و صابون (یا ترکیب چند صابون) با یک پرکننده یا بدون پرکننده (Fillers) ، تشکیل یافته و دارای کاربرد برای مصارف خاص است.
- گریس ماده ای است جامد و یا نیمه جامد ک از ترکیب یک پرکننده (Thickener) در داخل روغن ساخته شده است. البته سایر موادی که بتواند بر خاصیت آن بیفزاید نیز در آن ممکن است بکار گرفته شود.
- گریس ماده روانکاری است که در ساختار آن از پرکننده استفاده شده تا بتواند به قطعات متحرک چسبیده و تحت نیروی جاذبه و یا فشار کارکرد از قطعه جدا نشود.

گریس، یکی از مهمترین روانکارهایی است که بعد از روغنها بیشترین مصرف را در جهان به خود اختصاص می دهد (در حدود4 درصد). تشریح فرمولاسیون، چگونگی ساختار و کاربرد این روانکار، مجموعه ای از علوم گوناگون شامل بخش های وسیعی از علم فیزیک، شیمی و مهندسی شیمی را در بر می گیرد. امروزه با پیشرفت تکنولوژی وساخت ماشین آلات و تجهیزات جدید که در مقایسه با وسایل گذشته دارای مزایا، قدرت و پیچیدگی بیشتری است، ساخت محصولات روانکار جدیدی که بتوانند جوابگوی نیاز ماشین آلات جدید باشند ضرورت یافته است.
بدیهی است شناخت و آگاهی از ساختار و کارکرد این محصول، مصرف کنندگان را در استفاده بهینه و مفیدتر از این محصول یاری می رساند. در مقاله زیر اطلاعات اولیه و اصولی در مورد این روانکار به صورت خلاصه ارایه شده است.

ساختار گریس
گریس ماده ای است ژلاتینی به صورت جامد و یا نیمه جامد که از یک ماده روانساز (روغنهای معدنی یا سنتتیک) و یک پرکننده (Thickener) معدنی یا آلی، تشکیل یافته است. این ماده در مکانی مورد استفاده قرار می گیرد که نتوان از روانکارهای دیگر با غلظت کم (روغنها) استفاده کرد مانند چرخ دنده های صنعتی، یاتاقانهای بزرگ، فلکه ها و نظایر آن.
این ماده مانند روغنها به منظور کاهش اصطکاک بین دو قطعه در پایین ترین میزان ممکن، مورد استفاده قرار می گیرد. از مهمترین مزایای کاربرد گریس کاهش دفعات روانکاری، سهولت استفاده، چِکِه نکردن در زمان کارکرد و چسبندگی بهتر را می توان نام برد.

گریسها اساساً از یک غلیظ کننده (10 تا 15 درصد) ، روغن پایه (80 تا 90 درصد) و مواد افزودنی عملکرد (5 تا 10 درصد) تشکیل شده اند. اندازه کل بازار گریس در بازار جهانی در حدود 3 میلیارد دلار است و از لیتیوم / لیتیوم کمپلکس ، کلسیم ، سدیم ، آلومینیوم / آلومینیوم کمپلکس ، کلسیم سولفونات ، پایه رس ، پلی اوره و غیره تشکیل شده است.

پایه صابونی
گریس را با پایه صابونی آن نامگذاری می کنند. در زمان پخت، الیاف و یا رشته های صابونی (Fibers) در داخل روغن تشکیل یافته و حالت ژلاتینی به آن می دهد. این الیاف به چند گروه طبقه بندی شده اند که عبارتند از: الیاف کوتاه، الیاف بلند، الیاف کره ای و الیاف ریش ریش. طول این الیاف بسته به ساختار رشته ای از یک تا صد میکرون تغییر می کنند.

در نوع بافت کره ای قطر آنها از0/12 تا0/8 میکرون اندازه گیری شده اند. برای مطالعه بر روی ساختار گریس از میکروسکوپ الکترونیکی و فیلمبرداری اشعه X و نور پلاریزه استفاده می شود. هر چه نسبت طول الیاف به قطر آن بیشتر باشد، گریس قوام بهتری دارد.

ساختار این الیاف یکی از عوامل عمده اختلاف میان انواع گریسهاست. در میان انواع مختلف پرکننده های گریس صابون کلسیم (گریسهای کاپ، شاسی)، صابون سدیم ( RBB ، فایبر یا نام تجاری آن والوالین)، صابون لیتیم (مالتی، ماهان)، صابون غیرآلی (گریس نسوز، بنتون) و صابون آلومینیوم از مهمترین پرکننده های گریس محسوب می شوند.
صابون سدیم دارای الیاف بلند و درهم است. آب، صابون گریس کلسیم را ثابت کرده و نوع الیاف آن کوتاه و پیچشی است. الیاف صابون گریسهای پایه لیتمی کمی بلندتر با پیچش بیشتر بوده ولی آنقدر کوتاه است که ساختار نرمی را بوجود می آورد.

گریس پایه لیتیوم

محبوب ترین گریس ها در سراسر جهان، گریس پایه لیتیوم با سهم بازار بیش از 75 درصد هستند. در حالی که انواع مختلفی از گریس ها ممکن است در یک کارخانه خاص مورد نیاز باشند ، همواره تلاش شده است تا تعداد گریس ها از دیدگاه خرید و لجستیک به حداقل برسد. این احتمالاً منجر به ایجاد گریس های چند منظوره شده است.

گریس چند منظوره

به عبارت ساده، گریس چند منظوره گریسی حاصل از ترکیب خواص دو یا چند گریس تخصصی است که می توان از آن برای بیش از یک کاربری استفاده کرد. به عنوان مثال ، گریس لیتیوم هم در کاربردهای شاسی و هم در بلبرینگ های وسایل نقلیه قابل استفاده است. به طور سنتی از گریس کلسیم برای شاسی و از گریس سدیم برای یاطاقان چرخ استفاده می شد.

گریس کلسیم دارای مقاومت بالا در برابر آب اما ایستادگی پایین در مقابل تغییرات دمایی هستند. از سوی دیگر، گریس سدیم طیف دمایی بالایی را تحت پوشش قرار می دهند اما از نظر مقاومت در برابر آب چندان مناسب نیستند. هنگامی که گریس لیتیوم در بازار پدیدار شد ، مشخص شد که آنها نسبت به گریس های کلسیم و سدیم برتری دارند و به زودی محبوب ترین گریس های چند منظوره در صنعت شدند.

تهیه و تنظیم : روغن صنعت