سیلیکون: معرفی، خواص، انواع و کاربردها

سیلیکون (Silicone) — نه سیلیسیم (Silicon) — یک پلیمر مصنوعی است که از ترکیب اتم‌های سیلیسیم (Si) و اکسیژن (O) همراه با گروه‌های آلی (معمولاً متیل) تشکیل شده است. فرمول کلی آن [-Si(R)₂-O-]n است که در آن R معمولاً گروه متیل (CH₃) است.

سیلیکون‌ها به دلیل پایداری حرارتی، مقاومت شیمیایی، انعطاف‌پذیری و بی‌اثری زیستی، در صنایع مختلف از پزشکی و آرایشی تا الکترونیک و ساختمان کاربرد گسترده‌ای دارند.

انواع سیلیکون بر اساس فرم فیزیکی و کاربرد :

– سیلیکون مایع (Liquid Silicone)

• ویژگی: ویسکوزیته پایین تا بالا، شفاف یا کدر
• انواع:
  • PDMS (پلی‌دی‌متیل‌سیلوکسان): رایج‌ترین نوع
  • سیلیکون‌های واکنش‌پذیر: برای قالب‌گیری و ریخته‌گری
• کاربرد:
  • روغن‌های سیلیکونی در ماشین‌آلات و لوازم آرایشی
  • پایه در تولید سیلیکون‌های پخت‌شونده
  • لب‌های مصنوعی، ایمپلنت‌ها (در پزشکی)

-سیلیکون ژله‌ای (Gel Silicone)

• ویژگی: نیمه‌جامد، الاستومری، شفاف یا نیمه‌شفاف
• کاربرد:
  • ایمپلنت سینه و بافت‌های نرم
  • کیسه‌های محافظ برای زخم‌ها و سوختگی‌ها
  • صفحات ژلی برای تسکین فشار پا (Plantar Pad)

– سیلیکون الاستومر (Elastomer / Rubber Silicone)

• ویژگی: لاستیکی، انعطاف‌پذیر، مقاوم در برابر فشار و کشش
• انواع:
  • HTV (High Temperature Vulcanizing): برای محیط‌های با دمای بالا
  • RTV (Room Temperature Vulcanizing): خشک‌شونده در دمای محیط
• کاربرد:
  • درزگیرهای ساختمانی و صنعتی
  • قطعات ماشین‌آلات، واشرها، گسکت‌ها
  • قالب‌های ریخته‌گری دقیق (صنایع هنری و دندانپزشکی)

-سیلیکون RTV (Room Temperature Vulcanizing)

• ویژگی: در دمای اتاق پخت می‌شود — دو جزئی یا تک‌جزئی
• انواع:
  • RTV-1 (تک‌جزئی): با رطوبت هوا واکنش می‌دهد — برای درزگیری
  • RTV-2 (دو جزئی): شامل پایه و سخت‌کننده — برای قالب‌سازی دقیق
• کاربرد:
  • درزگیری پنجره، حمام، شیشه‌های ساختمان
  • قالب‌گیری مجسمه، جواهرات، قطعات صنعتی
  • عایق‌بندی الکتریکی

– سیلیکون پزشکی (Medical Grade Silicone)

• ویژگی: استریل، بی‌اثر، غیرسمی، مقاوم در برابر استریلیزاسیون
• استانداردها: USP Class VI, ISO 10993
• کاربرد:
  • لوله‌های داخل بدن (کاتتر، درناژ)
  • ایمپلنت‌های سینه، بینی، چشم
  • دستکش جراحی، ماسک اکسیژن، پروتزها

-سیلیکون آشپزخانه و خوراکی (Food Grade Silicone)

• ویژگی: مقاوم به حرارت، غیرسمی، بدون BPA
• استانداردها: FDA Approved, LFGB (اروپا)
• کاربرد:
  • قالب‌های شکلات و کیک
  • ظروف نگهداری غذا، درب شیشه‌ها
  • لیسک، قاشق نرم کودک، پستانک

– سیلیکون الکترونیکی (Electronic Grade Silicone)

• ویژگی: عایق الکتریکی عالی، مقاوم در برابر رطوبت و حرارت
• کاربرد:
  • محافظت از مدارهای چاپی (PCB)
  • عایق‌بندی ترانسفورماتورها و کابل‌ها
  • چسب‌های حرارتی برای LED و CPU

– سیلیکون ضد حریق (Fire-Retardant Silicone)

• ویژگی: مقاوم در برابر شعله و دود سمی
• کاربرد:
  • درزگیرهای مقاوم در برابر آتش در ساختمان‌های بلند
  • عایق‌های کابل‌های اضطراری
  • لایه‌های محافظ در تجهیزات نظامی و هوافضا